Verse I.135

Ratnagotravibhāga Root Verse I.135

Previous Verse

Next Verse

Verse I.135 Variations

भ्रमराः प्राणीनो यद्वद्दशन्ति कुपिता भृशम्
दुःख जनयति द्वेषो जायमानस्तथा हृदि

bhramarāḥ prāṇīno yadvaddaśanti kupitā bhṛśam
duḥkha janayati dveṣo jāyamānastathā hṛdi

E. H. Johnston as input by the University of the West.

ཇི་ལྟར་སྲོག་ཆགས་སྦྲང་མ་ནི། །
ཤིན་ཏུ་འཁྲུགས་ཏེ་མདུང་བརྡེག་ལྟར། །
དེ་བཞིན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བས་ན། །
སྙིང་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད། །

Dege, PHI, 121

Just as the insects that are bees
Sting sharply upon being agitated,
So the arising of our hatred
Produces suffering in our heart.

When the Clouds Part, Brunnhölzl, 402

群蜂為成蜜 瞋心嚙諸花
瞋恚心起時 生種種苦惱

http://cbetaonline.dila.edu.tw/en/T31n1611_p0838a08

De même que les abeilles

Excitées jouent du dard,

La colère en surgissant

Arrache le cœur.

Charrier, Christian and Patrick Carré. Traité de la Continuité suprême du Grand Véhicule. Plazac: Éditions Padmakara, 2019.

RGVV Commentary on Verse I.135

Tibetan
English
Sanskrit
Chinese

---

Full Tibetan Commentary
Full English Commentary
Full Sanskrit Commentary
Full Chinese Commentary

།ཡང་ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དགུ་པོ་འདི་དག་པདྨའི་སྦུབས་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བར་རིག་པར་བྱས་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་

---

པ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་ཡང་ཇི་ལྟར་རིག་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་པདྨ་འདམ་སྐྱེས་དེ། །མདུན་དུ་གྱུར་ན་ཡིད་དགའ་དང་། །ཕྱི་ནས་དགའ་བ་མེད་འགྱུར་བ། །འདོད་ཆགས་དགའ་བ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སྲོག་ཆགས་སྦྲང་མ་ནི། །ཤིན་ཏུ་འཁྲུགས་ཏེ་མདུང་{br}བརྡེག་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བས་ན། །སྙིང་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད། །ཇི་ལྟར་འབྲས་སོགས་སྙིང་པོ་ནི། །ཕྱི་རོལ་སྦུན་པས་བསྒྲིབས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྙིང་པོའི་དོན་མཐོང་བ། །མ་རིག་སྒོ་ངའི་སྦུབས་ཀྱིས་བསྒྲིབས། །ཇི་ལྟར་མི་གཙང་མི་མཐུན་པ། །དེ་བཞིན་{br}ཆགས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །འདོད་པ་བསྟེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཕྱིར། །ཀུན་ནས་ལྡང་བ་མི་གཙང་འདྲ། །ཇི་ལྟར་ནོར་ནི་བསྒྲིབས་པས་ན། །མི་ཤེས་གཏེར་མི་ཐོབ་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སྐྱེ་ལ་རང་བྱུང་ཉིད། །མ་རིག་བག་ཆགས་ས་ཡིས་བསྒྲིབས། །ཇི་ལྟར་མྱུག་སོགས་རིམ་སྐྱེས་པས། །ས་{br}བོན་ཤུན་པ་གཅོད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིས། །མཐོང་སྤངས་རྣམས་ནི་ལྡོག་པར་འགྱུར། །འཕགས་པའི་ལམ་དང་འབྲེལ་པ་ལས། །འཇིག་ཚོགས་སྙིང་པོ་བཅོམ་རྣམས་ཀྱི། །བསྒོམ་ལམ་ཡེ་ཤེས་སྤང་བྱ་རྣམས། །གོས་ཧྲུལ་དག་དང་མཚུངས་པར་བསྟན། །{br}ས་བདུན་ལ་བརྟེན་དྲི་མ་ནི། །མངལ་སྦུབས་དྲི་མ་དག་དང་མཚུངས། །མངལ་སྦུབས་བྲལ་འདྲ་མི་རྟོག་པའི། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་བཞིན། །ས་གསུམ་རྗེས་འབྲེལ་དྲི་མ་རྣམས། །ས་འདམ་གོས་བཞིན་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ལྟའི། །ཏིང་ངེ་{br}འཛིན་གྱིས་གཞོམ་བྱ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཆགས་སོགས་དྲི་མ་དགུ། །པདྨ་ལ་སོགས་དག་དང་མཚུངས། །རང་བཞིན་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་ཕྱིར་ཁམས། །སངས་རྒྱས་ཚོགས་དང་ཆོས་མཚུངས་སོ། །སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཁམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་རྣམ་{br}པ་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དགུ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ།

How should the resemblances of these nine afflictions such as desire with the sheath of a lotus and so on be understood and how should the similarity of the tathāgata element with the image of a buddha and so on {D110a} be comprehended?

Just as a lotus grown from mud

Is so beautiful at first

But is no longer attractive later,

So is the delight of desire. I.134

Just as the insects that are bees

Sting sharply upon being agitated,

So the arising of our hatred

Produces suffering in our heart. I.135 {J69}

Just as the kernels of rice and so on

Are covered by outer husks,

So the seeing of the essential actuality

Is obscured by the eggshell of ignorance. I.136

Just as excrement is disagreeable,

So is desire to those free from desire. {P13b}

Being the causes for indulging in desire,

The outbursts [of the afflictions] are like excrement. I.137

Just as people would not obtain a treasure

Hidden in the earth due to not knowing [about it],

So those obscured by the ground of the latent tendencies

Of ignorance [do not obtain] the self-arisen. I.138

Just as the husks of a seed are split apart

By the gradual growth of the germ and so on,

So the factors to be relinquished through seeing

Are removed by seeing true reality. I.139

The factors to be relinquished through the wisdom of familiarization,

Whose core—[views about] a real personality—has been relinquished

As a necessary consequence of the noble path [of seeing],

Are illustrated by a filthy garment. I.140

The stains pertaining to the seven bhūmis

Resemble the stains of the enclosure of a womb.

Similar to an embryo’s being delivered from its enclosure,

Nonconceptual wisdom possesses maturation. I.141

The stains associated with the three [pure] bhūmis

Should be known to be like a clay mold.

They are to be overcome by the wisdom

Of the vajra-like samādhi of great beings. I.142

Thus, the nine stains such as desire

Resemble a lotus and so on.

Due to consisting of three natures,

The basic element is similar to a buddha and so on. I.143

The similarity of the tathāgata heart—the cause for the purification of the mind—to the nine kinds [of examples of] a buddha image and so on should be understood in terms of its threefold nature.

kathaṃ punarime nava rāgādayaḥ kleśāḥ padmakośādisadṛśā veditavyāḥ/

kathaṃ ca tathāgatadhātorbuddhabimbādisādharmyamanugantavyamiti/

tatpadmaṃ mṛdi saṃbhūtaṃ purā bhūtvā manoramam/

aramyamabhavat paścādyathā rāgaratistathā//134//

bhramarāḥ prāṇīno yadvaddaśanti kupitā bhṛśam/

duḥkha janayati dveṣo jāyamānastathā hṛdi//135//

śālyādīnāṃ yathā sāramavacchannaṃ bahistuṣaiḥ/

mohāṇḍakośasaṃchannamevaṃ sārārthadarśanam//136//

pratikūlaṃ yathāmedhyamevaṃ kāmā virāgiṇām/

kāmasevānimittatvāt paryutthānānyamedhyavat//137//

vasudhāntaritaṃ yadvadajñānānnāpnuyurnidhim/

svayaṃbhūtvaṃ tathāvidyāvāsabhūmyāvṛtā janāḥ//138//

yathā bījatvagucchittiraṅkurādikramodayāt/

tathā darśanaheyānāṃ vyāvṛttistattvadarśanāt//139//

hatasatkāyasārāṇāmāryamārgānuṣaṅgataḥ/

bhāvanājñānaheyānāṃ pūtivastranidarśanam//140//

garbhakośamalaprakhyāḥ saptabhūmigatā malā/

vikośagarbhavajjñānamavikalpaṃ vipākavat//141//

mṛtpaṅkalepavajjñeyāstribhūmyanugatā malāḥ/

vajropamasamādhānajñānavadhyā mahātmanām//142//

evaṃ padmādibhistulyā nava rāgādayo malāḥ/

dhātorbuddhādisādharmyaṃ svabhāvatrayasaṃgrahāt//143//

trividhaṃ svabhāvamadhikṛtya cittavyavadānahetostathāgatagarbhasya navadhā buddhābimbādisādharmyamanugantavyam/

又復云何知

---

此九種貪等煩惱於萎華等九種譬喻相似相對又云何知如來藏於諸佛等九種譬喻相似相對偈言

依佛神力故 有彼眾妙華 初榮時則愛 後萎變不愛 如華依榮悴 有愛有不愛 貪煩惱亦爾 初樂後不樂 群蜂為成蜜 瞋心嚙諸花 瞋恚心起時 生種種苦惱 稻等內堅實 外為皮糩覆 如是癡心纏 不見內堅實 猶如臭穢糞 智觀貪亦爾 起欲心諸相 結使如穢糞 譬如彼地中 種種珍寶藏 眾生無天眼 是故不能見 如是自在智 為無明地覆 眾生無智眼 是故不能見 如子離皮糩 次第生芽等 見道斷煩惱 次第生諸地 以害身見等 攝取妙聖道 修道斷煩惱 故說弊壞衣 七地中諸垢 猶如胎所纏 遠離胎藏智 無分別淳熟 三地知諸垢 如泥模所泥 大智諸菩薩 金剛定智斷 萎華至泥模 如是九種喻 示貪瞋癡等 九種煩惱垢 垢中如來藏 佛等相對法 如是九種義 以三種體攝

---

此偈明何義謂依法身自性清淨心如來藏等三種實體有諸佛等九種譬喻相似相對法應知三種實體者偈言

法身及真如 如來性實體 三種及一種 五種喻示現 此偈明何義初三種喻示現如來法身應知三種譬喻者所謂諸佛美蜜堅固示現法身偈言法身故一種譬喻者所謂真金示現真如偈言真如故又何等為五種譬喻一者地藏二者樹三者金像四者轉輪聖王五者寶像能生三種佛身示現如來性偈言如來性

Other English translations

Obermiller (1931)

Just as the bees,

Being disturbed, sting painfully,

In a like way hatred, being aroused,

Produces suffering of the heart.

Takasaki (1966)

Just as the honey-bees, being excited,

Sting sharply [and cause pain];

In the same way, Hatred, being aroused,

Produces suffering in the heart.

Fuchs (2000)

Bees, when extremely agitated,

will fiercely use their stings.

Similarly, hatred, once arisen,

brings suffering to the heart.

Textual sources

Commentaries on this verse

Academic notes

}