Verse IV.88

Ratnagotravibhāga Root Verse IV.88

Previous Verse

Next Verse

Verse IV.88 Variations

प्रतिरव इव घोषोऽनक्षरोक्तो जिनानां
गगनमिव शरीरं व्याप्यरूपि ध्रुवं च
क्षितिरिव निखिलानां शुक्लधर्मौषधीनां
जगत इह समन्तादास्प दं बुद्धभूमिः

E. H. Johnston as input by the University of the West.

pratirava iva ghoṣo'nakṣarokto jinānāṃ
gaganamiva śarīraṃ vyāpyarūpi dhruvaṃ ca
kṣitiriva nikhilānāṃ śukladharmauṣadhīnāṃ
jagata iha samantādāspa daṃ buddhabhūmiḥ

E. H. Johnston as input by the University of the West.

རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་དེ་བྲག་ཅ་བཞིན་དུ་ཡི་གེ་མེད། །
སྐུ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཁྱབ་དང་གཟུགས་མེད་རྟག་པ་ཉིད། །
ས་གཞི་འགྲོ་བའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་སྨན་རྣམས་མ་ལུས་པའི། །
རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གཞིར་གྱུར་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ས་ཡིན་ནོ། །

Dege, PHI, 141-142

Like an echo, the voice of the victors is unutterable.
Similar to space, their body is pervasive, formless, and eternal.
Resembling the earth, here, the buddhabhūmi is the abode of all
Pure dharmas that are the remedies for beings in every respect.

When the Clouds Part, Brunnhölzl, 453

Comme l’écho, la parole des Vainqueurs se passe de mots.

Semblable à l’espace, leur corps est omniprésent,

dépourvu de forme et permanent.

Pareil à la terre, le niveau de bouddha est toujours

Le fondement de tous les remèdes favorisant

les qualités pures des êtres.

Charrier, Christian and Patrick Carré. Traité de la Continuité suprême du Grand Véhicule. Plazac: Éditions Padmakara, 2019.

RGVV Commentary on Verse IV.88

Tibetan
English
Sanskrit
Chinese

---

Full Tibetan Commentary
Full English Commentary
Full Sanskrit Commentary
Full Chinese Commentary

།དོན་འདི་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་དཔེ་བསྡུ་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞི་སྟེ། གང་ཞིག་བརྒྱ་བྱིན་རྔ་དང་སྤྲིན་བཞིན་དང་། །ཚངས་ཉི་རིན་ཆེན་ཡིད་བཞིན་ནོར་རྒྱལ་བཞིན། །སྒྲ་སྙན་ནམ་མཁའ་ས་བཞིན་སྲིད་པའི་བར། །འབད་མེད་གཞན་དོན་བྱེད་དེ་རྣལ་འབྱོར་རིག །{br}སྟོན་པ་རིན་ཆེན་ལྷ་དབང་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། །ལེགས་པར་འདོམས་མཛད་ལྷ་ཡི་རྔ་དང་འདྲ། །ཁྱབ་བདག་མཁྱེན་དང་བརྩེ་ཆེན་སྤྲིན་ཚོགས་ནི། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་ཁྱབ། །ཚངས་བཞིན་ཟག་མེད་གནས་ལས་མ་བསྐྱོད་པར། །སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་རབ་ཏུ་{br}སྟོན། །ཉི་བཞིན་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རབ་སྤྲོ་གང་། །རྣམ་དག་རིན་ཆེན་ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲའི་ཐུགས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་དེ་བྲག་ཅ་བཞིན་དུ་ཡི་གེ་མེད། །སྐུ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཁྱབ་དང་གཟུགས་མེད་རྟག་པ་ཉིད། །ས་བཞིན་འགྲོ་བ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་སྨན་རྣམས་མ་ལུས་{br}པའི། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་གཞིར་གྱུར་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ས་ཡིན་ནོ།

(J112) (D127a) With regard to this point, [there follow] four verses to summarize [all nine] examples. P133a)

The one who, like Indra, like a drum, like clouds,

Like Brahmā, the sun, the precious king of wish-fulfilling jewels,

Like an echo, space, and the earth, promotes the welfare of others

Without effort for as long as [saṃsāric] existence lasts is the knower of yoga. IV.85

The display [of his body] resembles the lord of the gods appearing in a jewel.

As the one who excellently gives instructions, he is like the drum of the gods.

His all-pervasive cloud banks of great wisdom and compassion

Pervade infinite numbers of beings up through the Peak of Existence. IV.86

Like Brahmā, without moving from his immaculate abode,

He displays himself by way of many kinds of emanations.

Similar to the sun, the brilliance of his wisdom always radiates.

His mind resembles a pure and precious wish-fulfilling jewel. IV.87

Like an echo, the voice of the victors is unutterable.

Similar to space, their body is pervasive, formless, and eternal.

Resembling the earth, here, the buddhabhūmi is the abode of all

Pure dharmas that are the remedies for beings in every respect. IV.88

etamevārthamadhikṛtyodāharaṇasaṃgrahe catvāraḥ ślokāḥ/

yaḥ śakravaddundubhivat payodavad

brahmārkacintāmaṇirājaratnavat/

pratiśrutivyomamahīvadā bhavāt

parārthakṛdyatnamṛte sa yogavit//85//

surendraratnapratibhāsadarśanaḥ

sudaiśiko dundubhivad vibho rutam/

vibhurmahājñānakṛpābhramaṇḍalaḥ

spharatyanantaṃ jagadā bhavāgrataḥ//86//

anāsravādbrahmavadacyutaḥ padā-

danekadhā darśanameti nirmitaiḥ/

sadārkavajjñānaviniḥsṛtadyuti-

rviśuddhacintāmaṇiratnamānasaḥ//87//

pratirava iva ghoṣo'nakṣarokto jinānāṃ

gaganamiva śarīraṃ vyāpyarūpi dhruvaṃ ca/

kṣitiriva nikhilānāṃ śukladharmauṣadhīnāṃ

jagata iha samantādāspa daṃ buddhabhūmiḥ//88//

No Chinese commentary defined.

Other English translations

Obermiller (1931)

Like the echo, the Buddha’s Word is not produced by effort,

His Body is, like space, all-pervading and eternal,

And the state of Buddhahood is like the earth,

Being the ground for the growth of those remedies

Which are the virtuous elements of the living beings.

Takasaki (1966)

Like an echo is the Buddha's voice,

Not being expressed by letters;

Like space is his body,

Being all-pervading, formless and eternal;

And like the earth is the State of Buddha in this world,

Being the seat of all virtues, the remedy of the whole world.

Fuchs (2000)

Buddha speech has no letters, like an echo resounding from rock.

Similar to space, his body is pervasive, formless, and permanent.

Like the earth, a buddha is the ground holding without exception

and in any way all medicinal herbs of beings' unstained qualities.

Textual sources

Commentaries on this verse

Academic notes

ātman - Though it can simply be used as the expression "I" or "me", in Indian thought the notion of self refers to a permanent, unchanging entity, such as that which passes from life to life in the case of people, or the innate essence (svabhāva) of phenomena. Skt. आत्मन् Tib. བདག་ Ch. 我,灵魂

Uttaratantra - The Ultimate Continuum, or Gyü Lama, is often used as a short title in the Tibetan tradition for the key source text of buddha-nature teachings called the Ratnagotravibhāga of Maitreya/Asaṅga, also known as the Mahāyānottaratantraśāstra. Skt. उत्तरतन्त्र Tib. རྒྱུད་བླ་མ་ Ch. 寶性論

These are the root verses of the Uttaratantra attributed to Maitreya by the Tibetan tradition.